Nhà đày Buôn Ma Thuột, nơi ghi dấu tội ác của thực dân

Nhà đày Buôn Ma Thuột nằm tại số 18 đường Tán Thuật, phường Tự An, cách trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk khoảng 1km về phía Đông Nam. 

Tìm hiểu về nhà đày Buôn Ma Thuột

Nhà đày Buôn Ma Thuột được xây dựng năm 1931 với mục đích đày biệt xứ và giam giữ những người yêu nước, những đảng viên cộng sản bị xử án nặng ở các tỉnh Trung Kỳ cùng những người đi đầu trong các cuộc đấu tranh của phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh.

Ban đầu huyện Lắk là nơi được chọn để xây dựng nhà đày Buôn Ma Thuột, nhưng do quá xa đi lại tốn thời gian và thời điểm đó Pháp cũng đang lâm vào khủng hoảng kinh tế, không có chi phí lớn vì thế đã chọn ngay trung tâm thành phố để xây, với tên gọi Pénitencer de Ban Mê Thuột.

Xem thêm: Nhà đày Buôn Ma Thuột

Đây là nơi giam giữ những đảng viên bị xử án nặng trên 5 năm ở Trung Kỳ, cũng như những người đi đầu trong các phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, điển hình như: Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Chí Thanh, Tố Hữu, Phan Đăng Lưu, Ngô Đứ Độ, Hồng Chương… 

Những sự áp bức tàn bạo của thực dân, đế quốc không thể khuất phục được ý chí của những người cộng sản. Họ đã biến nhà tù thành “trường học cách mạng”, nơi truyền bá cho các tù nhân khác những tư tưởng tiến bộ, tinh thần yêu nước cùng quyết tâm tìm ra con đường giải phóng dân tộc. Bằng rất nhiều cách, thoát khỏi sự kìm kẹp và giám sát của cai ngục, những truyền đơn, tài liệu, sách vở vẫn được truyền tay nhau ở trong nhà lao.

Mãi đến sau chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954, kết thúc kháng chiến chống Pháp và giải phóng những nhà cách mạng yêu nước ra khỏi “địa ngục trần gian” này. Vào năm 2019, nhà đày Buôn Ma Thuột đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt.

Những điều đặc biệt ở Nhà đày Buôn Mê Thuột

- Một điểm đặc biệt khác với các nhà tù khác đó là ở nhà đày Buôn Mê Thuột tù nhân phải tự làm nhà tù để giam giữ chính họ đó là cách nổi bật nhất mà thực dân Pháp tiến hành ở nhà đày Buôn Ma Thuột.

- Nhà đày nằm gần toà công sứ, trại lính khố xanh, nhà lao tỉnh. Đây là một đồi ít cây lớn, cho phép những xe tải dễ lui tới vận chuyển nguyên vật liệu.

- Bản thiết kế và kế hoạch xây dựng nhà đày Buôn Mê Thuột do kỹ sư trưởng, giám đốc công chính Trung kỳ soạn thảo.

Xem thêm: Bên trong nhà đày Buôn Ma Thuột

Kiến trúc của nhà đày Buôn Ma Thuột

Với diện tích 2ha, nhà đày Buôn Ma Thuột, gồm nhiều hạng mục công trình: Cổng, tháp canh, nhà lao, khu xà lim, nhà y tế, nhà bếp - ăn, khu bàn giấy (hỏi cung)... Từ năm 1954 - 1975, đế quốc Mỹ và chính quyền Việt Nam Cộng hòa tiếp quản, sử dụng và bổ sung một số công trình mới như nhà tra tấn, nhà nguyện, nhà "quốc thái dân an", nhà giáo huấn, 6 nhà lao tập thể và 1 khu xà lim.

Nhà giam ở Buôn Ma Thuột được thiết kế theo kiến trúc hình chữ U cổ điển của thực dân, để vừa tận dụng được mặt bằng lại vừa có thể dễ dàng kiểm soát thực dân, có tất cả 6 nhà lao chính, được đánh số từ 1 đến 6. Tất cả đều trải dài, cửa sổ cao có chấn song sắt, tường xây kiên cố, mái lợp ngói, phía trên trần giăng lưới dây thép gai để chống tù nhân vượt ngục.

Bên cạnh đó, nhà tù còn có dãy xà lim 21 phòng, mỗi phòng rộng 1m, dài 2,5m thì chuyên dành để giam giữ những tù nhân nguy hiểm mà cứng đầu, trong phòng chỉ có 1 ô cửa sổ nhỏ để lính canh dễ dàng giám sát. 

Một số lưu ý khi đến thăm nhà đày Buôn Ma Thuột

- Giờ mở cửa: từ 7 giờ 30 phút đến 17 giờ hàng ngày.

- Giá vé: từ 20.000 đồng đến 30.000 đồng.

Trang phục: Nhà đày Buôn Ma Thuột là nơi tưởng niệm đến quá khứ chiến tranh đau thương của dân tộc nên khi đi vào hãy ăn mặc trang trọng, lịch sự và kín đáo. Đặc biệt không nô đùa, cười nói to tiếng và vứt rác bừa bãi trong khuôn viên.

Xem thêm: Trải nghiệm tham quan nhà tù Hỏa Lò đầy ấn tượng

Theo Vietnam Traveller

Số tạp chí: 1004-09/2022

Tác giả: Nguyễn Anh Tuấn