Nhộn nhịp chờ đón lễ hội đâm trâu Tây Nguyên

Lễ hội đâm trâu - Lễ hội độc đáo diễn ra tại Tây Nguyên

1. Tìm hiểu về lễ hội đâm trâu Tây Nguyên

Hằng năm, lễ hội đâm trâu sẽ được tổ chức khi mùa màng thu hoạch xong, đây chính là thời điểm nông nhàn, mọi người vui chơi, nghỉ ngơi để chuẩn bị cho mùa rẫy mới, thường vào tháng ba hoặc tháng tư âm lịch và tổ chức cúng tế dưới chân núi Langbiang nhằm cúng thần núi Langbiang mong cầu tránh thiên tai, nạn dịch hoặc cúng vào dịp dời làng để khẳng định uy tín của buôn làng.

Xem thêm: 3 điều phải làm khi đi du lịch Johannesburg, Nam Phi

2. Nguồn gốc của lễ hội đâm trâu

Đối với đồng bào dân tộc tại Tây Nguyên, con trâu là biểu tượng của tín ngưỡng “vật tổ” – gắn liền với tín ngưỡng đa thần của người dân nơi đây. Vì thế, người dân Tây Nguyên nuôi trâu nhằm mục đích hiến tế cho các nghi lễ cúng thần linh quan trọng, hoặc để trao đổi những vật dụng quý như chiêng, ché, voi… chứ không để phục vụ cho nông nghiệp như người Kinh.

Đồng bào dân tộc tại Tây Nguyên tổ chức lễ hội đâm trâu nhằm tạ ơn thần linh và ăn mừng mùa màng bội thu, tổ chức vui chơi và cũng để khẳng định uy tín, danh vọng của gia đình, buôn làng. Tại mỗi buôn làng, người dân thường chọn bãi đất trống rộng rãi, cạnh những ngôi nhà chung của buôn làng như nhà dài, nhà rông để tổ chức lễ hội đâm trâu.

Xem thêm: Lễ hội đâm trâu (người Ba Na)

3. Lễ hội đâm trâu diễn ra như thế nào ?

Lễ hội đâm trâu là một nét văn hóa của người dân tộc thiểu số Tây Nguyên thể hiện rõ nét tinh thần dân tộc và đoàn kết của mọi thành viên trong cộng đồng. Lễ hội thường được tổ chức ở bãi đất trống trong làng. Đến ngày đầu tiên của lễ hội, tiếng cồng chiêng, thường là chiêng arap, nổi lên để mời gọi và đón tiếp thần linh cũng như những người tham dự và hoàn thành các bước chuẩn bị cho lễ hội. 

Tiếp đó là thủ tục nghi lễ được diễn ra ngay khi già làng làm các nghi thức cúng hồn lúa và các Ràng, hát bài khóc trâu thống thiết… Đỉnh điểm của nghi lễ thực sự bắt đầu khi tiếng hò reo phấn khích của dân làng mỗi lúc một to hơn, tiếng kèn chiêng vang lên thúc giục một chàng trai khỏe mạnh dùng một cây lao đầu bịt sắt nhọn và nhảy múa quanh con trâu, chàng sẽ chặt vào khuỷu chân trâu lấy máu bôi vào cây nêu và kèn Glet.

Cuối cùng là nghi lễ cúng hồn lúa, người dân sẽ buộc đầu trâu vào kho lúa bằng một sợi dây để kết nối, già làng sẽ đại diện lấy máu trâu hòa cùng chén rượu đổ vào các bình nước, dùng nước tưới lên kho lúa với tư tưởng sẽ tắm mát cho hồn lúa, hứa hẹn một mùa lúa mới bội thu, mang lại hạnh phúc ấm no cho đồng bào. Kết thúc nghi lễ, dân làng sẽ có tiệc hát múa, ăn mừng và uống rượu cần, thịt trâu.

Đỉnh cao và linh hồn của lễ hội là lúc mũi lao đâm vào tim con trâu, cùng lúc tiếng cồng chiêng, tiếng hát, những vũ điệu theo cột đâm trâu vút lên không trung tạo niềm tin mùa bội thu, hăng say lao động sản xuất trước cuộc sống thường trực bất trắc, thiên tai, địch họa. Để sinh tồn phát triển và vượt thách thức ấy con người cần giao lưu gắn kết cộng đồng, cùng hướng tới sức mạnh siêu nhiên qua hình ảnh các thần linh qua nghi lễ.

4. Ý nghĩa của lễ hội đâm trâu

Lễ hội đâm trâu là sự tổng hợp bởi nhiều yếu tố, và gắn liền với những hoạt động văn hóa truyền thống, mang ý nghĩa tâm linh và nhân sinh sâu sắc. Trong những ngày diễn ra lễ mừng được mùa, công việc cầu kỳ chiếm nhiều công sức nhất là tuyển lựa và trang trí cột đâm trâu, biểu trưng cho sức mạnh, sự sống và niềm ước vọng của bản làng trong vụ mùa tới.

Ý nghĩa của lễ hội đâm trâu còn được phản ánh qua không khí linh thiêng, đậm chất núi rừng linh ứng, khi vị chủ lễ thông báo tình hình bản làng trong năm, cung thỉnh sự phù hộ của các vị thần linh, ma quỷ về dự lễ, chứng giám cho tấm lòng của dân làng. Hòa cùng với tiếng trống, tiếng chiêng là sự cổ vũ của dân làng, những chàng trai tay lao, tay giáo nhảy múa xung quanh con trâu tạo một không khí nhiệt huyết, đầy sức sống.

Làm xong nghi lễ đâm trâu, mọi người cùng hát múa, ăn mừng, uống rượu cần. Thịt trâu được chia cho dân làng mang về để thể hiện sự đoàn kết của cộng đồng. Đây là một lễ hội độc đáo tại Tây Nguyên du khách nên thử khám phá một lần để hiểu biết được về văn hóa cũng như cách sinh hoạt của con người nơi đây.

Xem thêm: Những lý do bạn nên thực hiện chuyến đi đến thung lũng Langtang

Theo Vietnam Traveller

Số tạp chí: 1005-10/2022

Tác giả: Nguyễn Tiến Thành