Đặc sản Ninh Bình có gì ngoài Dê núi?

Không dưng gì mà đất Ninh Bình từng được lựa chọn làm kinh đô. Nơi đây địa linh nhân kiện. Đất đai phì nhiêu, sông núi điệp trùng. Ninh Bình có nhiều cảnh đẹp, lắm đồ ăn ngon. Hãy theo chân chúng mình khám phá đặc sản Ninh Bình để biết có gì thú vị nha.

1. Thịt dê núi đá - Đặc sản Ninh Bình ai cũng biết

Nhắc đến đặc sản Ninh Binh, chắc chắn mọi người sẽ nhắc đến món thịt dê núi. Dê Ninh Bình được chăn thả tự nhiên, ăn cây lá, thảo dược. Vậy nên thịt săn chắc, ít mỡ, ngọt, thơm. Người dân Ninh Bình biết cách chế biến nên thịt dê nơi này không bị hôi như nhiều nơi khác.

Có nhiều món ăn từ dê núi bạn có thể thưởng thức ở Ninh Bình như là dê nướng, tái chanh, xào lăn, áp chảo... Trong số những món ăn này thì dê tái chanh được mọi người ưng ý nhất, Tái chanh sẽ quấn trong bánh tráng, ăn kèm với chuối xanh, khế chua, lá mơ, rau thơm, sả, lá sung... Và đương nhiên có thịt dê tái chanh thì phải có tương bần. Mà còn phải là tương bần Hưng Yên thì mới hợp. Mách nhỏ bạn là khi ăn thịt dê người ta hay uống cùng rượu Kim Sơn, rượu cần Nho Quan đấy.

2. Ốc núi - Đặc sản Ninh Bình

Từ lâu, ốc núi Tam Điệp của Ninh Bình đã được nhiều người biết tới và trở thành món ăn nổi tiếng của nơi này. Ấy là thứ ốc chỉ sống ở khu vực đá vôi, chúng chủ yếu ăn cây rừng, trong đó có các loại thảo dược. Ốc núi xuất hiện vào mùa mưa, từ tháng 4 đến tháng 8 hàng năm. Các mùa khác rất hiếm gặp ốc núi vì chúng nấp ở trong hang.

Buổi sáng là thời điểm thích hợp nhất để đi lượm ốc, ốc từ trong hang bò ra nhiều. Khi chế biến không rửa quá kĩ, sẽ làm trôi mất chất thảo dược. Một số món ăn với ốc núi mà bạn có thể tham khảo như là: ốc xào cay, ốc hấp gừng, ốc luộc... Ốc có vị dai, giòn, ngọt và một chút đăng đắng của thảo dược. Đến Ninh Bình tranh thủ thưởng thức ốc núi khi có cơ hội nha vì không phải mùa nào cũng có loại ốc đặc biệt này đâu.

3. Cơm cháy - Đặc sản Ninh Bình

Ai đi Ninh Bình người nhà cũng dặn mua hộ một ít cơm cháy. Dù hơi cồng kềnh nhưng chẳng nỡ từ chối một người nghiện đặc sản. Cơm cháy Ninh Bình khác với cơm của các vùng khác vì được chọn lọc kỹ càng từ nguyên liệu cho tới cách chế biến. Để cơm cháy ngon thì phải dùng gạo nếp hương, hạt trong và tròn.

Cơm nấu trong nồi gang, trên bếp than củi. Khi nấu cơm phải giữ cho lửa đều để cháy đều, hạt không dày cũng không mỏng. Được cơm, người ta lấy ra phơi ba nắng. Sau đó sẽ đem cơm chiên giòn với mỡ lợn hoặc dầu ăn.

Cơm cháy ngon hơn khi ăn kèm với thịt dê hoặc thịt bò; tim, cật lợn xào rau cải. Hoặc không sẽ ăn cùng với ruốc và nước sốt dê. Miếng cơm đưa lên miệng giòn giòn, ngầy ngậy và béo ăn rất vừa miệng. Vị rau, vị nước sốt làm cho cơm cháy ăn hoài mà không bị chán.

Những món ăn ở trên ít ra thì đôi ba lần bạn cũng từng được nghe qua. Nhưng nhệch thì khác, không phải ai cũng biết tới và có cơ hội thưởng thức loại gỏi đặc biệt này. Nhệch là một loại cá cùng họ với lươn, dài giống cá chình. Cá nhệch có loài sống được ở vùng nước mặn, cũng có loài sống được ở vùng nước lợ. Huyện Kim Sơn của Ninh Bình khá là nổi tiếng với loài cá này và đặc biệt là thứ gỏi cá nhệch đặc sản.

Cá nhệch không phải mùa nào cũng có. Chủ yếu xuất hiện vào khoảng tháng 8, tháng 9 dương lịch, sau khi mưa ngâu. Cá nhệch trơn, dữ nên khá là khó bắt. Khi làm cá thì người ta sẽ rửa sạch nhớt bằng nước vôi, nước tro và lá tre hóp. Sau đó, cá được rạch từ sống lưng giống như lươn, lọc sạch xương và thái lát mỏng. Tiếp đến, người ta trộn gạo nếp rang với cá.

Bí quyết đến gỏi nhệch ngon chính là thứ nước dấm dưới lên. Dấm này được nấy từ xương cá giã nhuyễn, nấu cùng với gừng tươi, tỏi, ớt bơm nhỏ cùng chút mì chính, hạt tiêu. Gỏi cá sẽ được cuốn bằng da cá rán giòn hoặc rau sống. Gỏi nhệch ăn dân dã, lạ miệng. Dù kén người ăn nhưng đã ăn rồi thì nghiện lắm.

Nem chua Yên Mạc do con gái của quan Thượng thư Phạm Thận Duật là Phạm Thị Thư sáng tạo nên. Bà làm ra món nem này dựa trên món nem chua cung đình Huế triều Nguyễn. Làm nem chua là một công việc không quá phức tạp nhưng lại kén người. Cũng là nguyên liệu ấy, cũng là công đoạn ấy mà không phải ai cũng làm ra hương vị nem ngon đặc trưng.

Khi chọn thịt, phải chọn thịt đùi thật tươi, vừa mổ ra, đang còn nóng hôi hổi. Thịt rửa sạch, để ráo rồi thái mỏng. Nem khi thành phẩm thì tơi, dẻo, thơm và có một vị chua rất riêng. Nem này đặc biệt vì dùng ổi để làm lớp lá cuốn. Khi ăn, người ta dùng thêm với lá sung, rau thơm và chấm nước mắm chanh, tỏi, ớt, hạt tiêu. Ăn nem này dễ nghiền lắm nhé. Có thêm vài chai bia để lai rai với chiến hữu thì thôi đúng bài rồi.

6. Xôi trứng kiến - Đặc sản Ninh Bình

Đất Ninh Bình không phải nơi có món xôi trứng kiến ngon nhất. Nhưng du khách tới đây vẫn có thể thưởng thức món đặc sản lạ lẫm này. Trứng kiến được lấy ở vùng đất Nho Quan, nơi có địa hình núi đá vôi. Tại đây có loài kiến nâu làm tổ nhiều trên ngọn cây. Trứng khiến béo và nhiều đạm.

Thu hoạch trứng kiến là một công việc khá là khó khăn, chỉ thu hoạch vào những ngày thật nắng ráo. Trứng sau khi được tách khỏi tổ sẽ cho vào nước ấm đãi sạch. Tiếp đến là để ráo, ướp bột canh rồi đem phi lên với hành khô, mỡ gà. Trứng kiến sẽ ăn kèm với xôi nếp. Vị trứng béo ngậy và thơm mỡ gà. Nhai đến đâu, trứng vỡ đến đó, kêu lép bép trong miệng. Dù khá lạ lẫm nhưng nhiều người yêu thích món ăn này lắm.

7. Cá kho gáo - Đặc sản Ninh Bình

Nhiều người khi nghe qua cái tên lại cứ ngỡ rằng món cá này được kho bằng gáo. Tuy nhiên gáo ở đây là một loại quả mọc ở khe suối hoặc chân đồi tại Ninh Bình. Quả gáo có vị ngọt, chua và thơm nên thường được dùng thay cho me hoặc sấu.

Cá kho gáo thường là cá da trơn như cá basa, cá nheo, cá bò...Cá cắt khúc vừa ăn, kho trong nồi đất cùng gáo, thêm nước mắm, kẹo đắng, ớt, hành khô... Đặt nồi lên bếp, đun cho đến khi nước cạn. Gáo giúp át vị tanh của cá, thịt cá mềm tươi màu cánh gián.

8. Cuốn tôm hành - Đặc sản Ninh Bình

Ở Ninh Bình, cuốn tôm hành là món cổ truyền trong mâm cỗ ngày tết. Trước kia, phải khách quý chủ nhà mới làm món này để thiết đãi. Cuốn tôm hành có các thành phần như: tôm, thịt, trứng, rau mùi, hành... Tôm phải là loại tôm đồng vừa phải, không to, không bé. Tôm tươi, ngọt thịt. Trứng gà tráng mỏng. Thịt ba chỉ luộc cắt ngắn, vừa vặn. Hành có độ dài vừa phải, trần tới để giữ được độ dai nhưng không còn hăng nữa.

Khi ăn, người ta khéo léo xếp các nguyên liệu lại rồi lấy hành buộc lại. Cuốn này được dùng cùng với nước chấm chanh ớt. Món ăn qua thời gian sẽ có chút biến tấu như việc thay rau mùi bằng xà lách nhưng nhìn chung hương vị vẫn thế, thanh, chua, ngọt đủ cả.

Càng đi nhiều càng thấy quê hương Việt Nam tươi đẹp. Và Ninh Bình là một trong những điều xinh đẹp nhất ấy. Nếu có cơ hội thì hãy trải nghiệm thật nhiều nhé. Những gì bạn thấy, những thứ bạn ăn sẽ giúp cho cuộc sống.

Theo Vietnam Traveller

Số tạp chí: 1026-05/2022

Tác giả: Nguyễn Tiến Thành