Về miệt thứ mà nghe mùi lẩu mắm - món ăn lạ vị miền sông nước

Người miền Tây, chắc không ai là không biết lẩu mắm. Món ăn ấy, nghe thì có vẻ sang trọng nhưng cũng thật thân thương. Lẩu mắm không từ chối bất cứ loại nguyên liệu nào, từ hải sản thượng hạng cho đến những thức quà hái sẵn trong vườn nhà. Có gì ăn nấy, dù cao sang hay ít tốn kém, lẩu mắm vẫn là món ăn không thể quên trong lòng mỗi người dân miền Tây Nam Bộ.

Nguồn gốc của lẩu mắm

Lẩu mắm theo nhà văn Sơn Nam thì bắt nguồn ở vựa mắm lớn nhất miền Tây Nam Bộ là miệt Châu Đốc, An Giang. Nhưng theo nhiều tài liệu nghiên cứu, lẩu mắm có cùng nguồn gốc với món mắm kho, là đặc sản không thể thiếu của người Khmer.

Vùng Tây Nam Bộ là vựa cá lớn nhất nước. Cá ngày một nhiều, người ta chọn cách phơi khô, làm mắm để ăn dần. Mắm có vị mặn, đôi khi hơi tanh, có thể ăn sống bằng cách trộn với tỏi, ớt, đu đủ rồi thêm chút gia vị, ăn kèm bún với chút rau sống thì không gì sánh bằng. Ngoài ra, mắm còn có thể dùng để nấu nước dùng, tạo ra các món như bún mắm hay lẩu mắm. Mắm nấu lẩu thường dùng mắm lóc hay mắm cá linh cho bớt tanh, đặc biệt sẽ dùng mắm bò hóc của người Khmer cho các tín đồ thích ăn mặn. Vị mắm hòa quyện trong nồi nước dùng tạo ra một hương vị vô cùng quyến rũ, có chút hơi tanh mùi cá, ai ăn không quen sẽ bị sốc khi nghe mùi.

Xem thêm: Lễ hội ẩm thực cao cấp tại St. Moritz, Thụy Sĩ

Các nguyên liệu lẩu mắm

Lẩu mắm là món ăn không bị giới hạn nguyên liệu, có gì ăn nấy, dễ chịu như tính cách nồng hậu của người dân miền Tây vậy.

Người ta thường thấy, trong lẩu mắm luôn có thịt heo quay, vài khứa cá vớt ra chấm nước mắm. Hải sản thì có thể thêm tùy ý tôm, mực, lươn, cua hay bạch tuột tùy ý thích người ăn.

Rau ăn kèm lại còn đơn giản hơn nữa, ngoài vườn có gì ăn được đều mang ra ăn cùng. Nào là khèo nèo, rau nhút, rau muống, rau chuối như những món lẩu khác. Đặc sắc nhất và làm cho món lẩu mắm khác biệt chính là bông điên điển vàng tươi trên dĩa rau xanh mát.

Bông điên điển không khó tìm ở vùng sông nước, mọc ven kênh rất nhiều, lại dễ ăn. Chỉ cần chờ lẩu sôi, nhúng nắm bông vào vài giây là có thể vớt ra ăn được. Vị bông ngấm vị nước dùng sẽ trở nên ngọt ngọt, mát mát mà dậy vị mắm vô cùng.

Xem thêm: Điểm danh những món bánh cuốn nổi tiếng của Việt Nam

Nhìn khay lẩu mắm được bưng ra mà thấy trọn tình sông nước, từ những nguyên liệu chính đến rau ăn kèm đều phảng phất dấu ấn của người miền Tây, đơn giản mà nồng hậu. Mùi mắm cho những ai mới ăn lần đầu sẽ cảm thấy khó ngửi, nhưng dần dà quen rồi thì sẽ trở thành những ký ức khó quên, mà mỗi lần đến miền Tây cứ muốn tìm về với lẩu mắm.

Văn hóa miền Tây nhìn từ nồi lẩu mắm

Ở đây cá tôm trù phú, nhiều quá không ăn xuể, người ta đem chế biến và ướp thành mắm. Nồi lẩu mắm cái gì miễn ăn được là bỏ vào được, không chọn lọc quá đà hay tỏ vẻ kênh kiệu. Chỉ nhìn thấy nồi lẩu, là thấy sự gần gũi của một món ăn “đa dạng sinh học”.

Nồi lẩu mắm phản ánh tâm tư, suy nghĩ của người dân Nam Bộ rằng "bản sắc văn hóa muốn bền vững cần luôn tiến hóa theo thời gian, qua tích hợp nhiều sắc thái văn hóa thích nghi, mà không thể bảo thủ", con người sống phải hài hòa theo tự nhiên, không chế ngự hay cưỡng cầu, mới mong mưa thuận gió hòa, yên lành ấm no.

Xem thêm: Top 4 loại chocolate Nhật Bản mang hương vị ngọt ngào khó quên